Οδηγίες για την διατροφή της θηλάζουσας μαμάς - Κυράννη Δ. Διαλεκτάκου - Μέρος 2ο

Το 2ο Μέρος της ανάρτησης από την Κυράννη Δ. Διαλεκτάκου, Διαιτολόγος - Διατροφολόγος του Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών.

Καλή ανάγνωση!

Ιδιαίτερες διατροφικές απαιτήσεις

Κάποια τρόφιμα  μπορεί να επηρεάσουν  το μωρό αρνητικά. Ελέγξετε τις αντιδράσεις του μωρού σας και αποφασίστε αναλόγως.

Τέτοια τρόφιμα είναι:

·         Λιπαρά ψάρια (σολομός, πέστροφα, σκουμπρί, ρέγκα, σαρδέλες, χέλι, μαρίδα, τόνος νωπός μόνο, αντσούγιες, ξιφίας, σκουμπρί, κολιός φρέσκος μπακαλιάρος).  Λόγω της σύστασης  τους σε ω-3 λιπαρά οξέα καλό είναι να καταναλώνετε το μέγιστο 2 μερίδες ψαριών την εβδομάδα. Πιθανόν να περιέχουν  τοξίνες.

Τα λιπαρά οξέα μακράς αλύσσου (DHA, EPA) βρίσκονται στα λιπαρά ψάρια και αποτελούν απαραίτητα δομικά συστατικά του εγκεφάλου του βρέφους, ενώ παράλληλα σχετίζονται με τη γνωσιακή του ανάπτυξη. Καθώς, όμως, ο ανθρώπινος οργανισμός δεν έχει τη δυνατότητα ενδογενούς παραγωγής αυτών των λιπαρών, χρειάζεται να τα λαμβάνει από τη τροφή του. Η επαρκής κατανάλωση των απαραίτητων λιπαρών οξέων μακράς αλύσσου από τη μητέρα, εξασφαλίζει την επάρκεια του μητρικού γάλατος σε αυτά.

·         Μεγάλα ψάρια (ξιφίας, καρχαρίας). Προτιμήστε μόνο ένα τέτοιο ψάρι τη φορά. Πιθανόν να περιέχουν υδράργυρο. Αποφύγετε τα μεγάλα ψάρια ανοιχτών θαλασσών όπως ο ξιφίας. Προτιμήστε ψάρια από ελληνικές θάλασσες.

·         Αλκοόλ. Ιδανικά μην καταναλώνετε καθόλου. Αλλιώς, περιορίστε το σε 1 ποτό  και κρατήστε μια απόσταση τουλάχιστον 2 ωρών ως τον επόμενο θηλασμό ή άντληση.

·         Καφεΐνη ( τσάι, καφές, σοκολάτα, αναψυκτικά τύπου κόλα, ενεργειακά ποτά). η υπερβολική κατανάλωση καφέ θα πρέπει να αποφεύγεται. Ενώ θα πρέπει να ενημερώνεται η γυναίκα και για τις υπόλοιπες πηγές καφεΐνης πέραν του καφέ, όπως αναψυκτικά τύπου κόλα, τσάι και διάφορα φάρμακα. Συνίσταται η θηλάζουσα γυναίκα να μην ξεπερνάει το ένα φλιτζάνι καφέ ημερησίως (650 mg καφεΐνης) κατά προτίμηση ελληνικό ή φίλτρου καθώς η αυξημένη πρόσληψη καφεΐνης πιθανώς να οδηγήσει σε νευρικότητα ή/και αϋπνία το βρέφος. Επιπλέον, είναι σημαντικό η θηλάζουσα να ενημερώνεται ότι πολλά φυσικά βότανα, όπως η αλόη, η εχινάκια, η κασκάρα, το χαμομήλι, το τζίνσενγκ, η σένα, ο ευκάλυπτος κά,  αντενδείκνυται κατά τη διάρκεια του θηλασμού.

·         Τρόφιμα με ισχυρή γεύση και καρυκεύματα όπως το σκόρδο, το κρεμμύδι και το κύμινο πιθανώς να μεταβάλλουν τη γεύση του γάλατος, να ενοχλήσουν το ευαίσθητο στομαχάκι του μωρού και πιθανότατα να προκαλέσουν κολικούς.  Ωστόσο δεν θα πρέπει να αποκλείονται από τη διατροφή της θηλάζουσας παρά μόνο σε περίπτωση που φανεί ότι πράγματι το βρέφος ενοχλείται από κάποιο από αυτά τα τρόφιμα. Το ίδιο ισχύει για τρόφιμα τα οποία έχουν πιθανή αλλεργιογόνο δράση όπως τα φιστίκια, το αγελαδινό γάλα, το ψάρι τα αυγά και το στάρι. Σε αυτήν την περίπτωση το τρόφιμο θα πρέπει να αποσύρεται από τη δίαιτα της θηλάζουσας για 72 ώρες και να επανεισάγεται σε μικρή ποσότητα ανάλογα την ανοχή του βρέφους.

·         Τέλος, αξίζει να σημειωθεί ότι το κάπνισμα εκτός από τις βλαβερές ουσίες που περιέχει και περνούν στο γάλα που παράγεται, αλλοιώνει τη γεύση του κι έτσι το μωρό, ίσως αρνηθεί να θηλάσει. Για το λόγο αυτό το κάπνισμα απαγορεύεται κατά τη διάρκεια του θηλασμού ενώ συγχρόνως συνίσταται να αποφεύγεται να βρίσκεται η μητέρα αλλά και το βρέφος σε χώρους καπνιζόντων.

Συμπληρώματα κατά τον θηλασμό.

Βιταμίνη D

Επίσημη οδηγία για την χώρα μας δεν υπάρχει. Ωστόσο, η έκθεση στον ήλιο για 10 λεπτά την ημέρα, τις ασφαλείς ώρες, βοηθά την ασφαλή σύνθεση της στο δέρμα, οπότε αποτελεί και μια καλή αφορμή για έξοδο καθημερινά! Επίσης, κατανάλωση τροφίμων εμπλουτισμένων σε βιταμίνη D  είναι χρήσιμη, εφόσον έρευνες έχουν δείξει πως ακόμη και στην Ελλάδα οι ανάγκες δεν καλύπτονται μόνο από την ηλιοφάνεια.

Φυλλικό οξύ

Συμπλήρωμα φυλλικού οξέος πριν ή / κατά την εγκυμοσύνη στοχεύει στην κάλυψη των αναγκών του εμβρύου και μόνο. Για αυτό, χορτοφάγες θηλάζουσες, ίσως χρειαστούν συμπλήρωμα φυλλικού οξέος ή άλλων θρεπτικών συστατικών.

Μείωση βάρους και θηλασμός

Το λίπος που αποθηκεύτηκε κατά την εγκυμοσύνη για να καλύψει τις ανάγκες του θηλασμού εξαφανίζεται σταδιακά, εφόσον η γυναίκα θηλάζει, επομένως το βάρος μειώνεται. Επίσης κατακράτηση υγρών που   πιθανά παρουσιάστηκε υποχωρεί μετά τη διακοπή του θηλασμού. Για την κάλυψη των αναγκών σε θρεπτικά συστατικά συστήνεται η ισορροπημένη διατροφή κι όχι η περιοριστική δίαιτα. Ανεξάρτητα από το βάρος, απώλεια ≤ 2 κιλών το μήνα είναι αποδεκτή.

                           Διατροφική Συμπεριφορά Θηλάζουσας

·         Κατά το θηλασμό, οι προτεραιότητες της γυναίκας προσαρμόζονται στις ανάγκες                              του βρέφους. Αυτό σημαίνει τάισμα κάθε 2-4 ώρες, ακόμα και τη νύχτα. Απαιτητικό πρόγραμμα με λίγο χρόνο για ξεκούραση. Το απαιτητικό πρόγραμμα ταΐσματος και έλλειψη ξεκούρασης γίνονται συχνά η αιτία  τσιμπολογήματος  ή υπερκατανάλωσης τροφίμων στις νέες μητέρες. Αποφύγετε το φαγητό ως διέξοδο, ζητήστε την βοήθεια δικών σας ανθρώπων, ενώ φροντίστε να αφιερώνετε λίγο χρόνο σε κάτι που σας ευχαριστεί.

Προσοχή! Τα παραπάνω αναφέρονται σε υγιείς μητέρες

• Ασκηση: Είναι πολύ σημαντικό να γυμνάζεται η μητέρα τακτικά μετά την γέννηση του βρέφους, ώστε να ελέγχει το βάρος της, να επαναφέρει την σιλουέτα της και να νοιώσει υγιής και καλά. Η μέτριας ένταση άσκηση, συστηματική ή μη διάρκειας 30 λεπτών για τις  περισσότερες ημέρες της εβδομάδας, είναι επιτρεπτή εφόσον έχει εγκατασταθεί με επιτυχίαΗ γυναίκα που θηλάζει μπορεί να πάρει μέρος σε οποιαδήποτε άσκηση της αρέσει. Είναι απαραίτητο να καταναλώνει αρκετά υγρά κατά τη διάρκεια και μετά την εξάσκηση ώστε να αναπληρώνει τις απώλειες της εφίδρωσης και να αποφύγει συνέπειες στην παραγωγή γάλακτος. Να αποφεύγεται η πολύ έντονη άσκηση.

Πλεονεκτήματα του θηλασμού για τη μητέρα 
·         Μειώνονται οι πιθανότητες αιμορραγιών μετά τον τοκετό και εμφάνισης καρκίνου του μαστού και ωοθηκών πριν την εμμηνόπαυση. 
·         Οι ορμόνες που παράγονται μειώνουν την πιθανότητα δεύτερης συνεχόμενης σύλληψης και έτσι το σώμα της μητέρας αναπληρώνει τις αποθήκες του σε θρεπτικά συστατικά. Η μήτρα επανέρχεται ευκολότερα στο αρχικό της μέγεθος. 
·         Η μητέρα μπορεί να χάσει πιο εύκολα βάρος. 
·         Ο θηλασμός συντηρεί  τα αποθέματα σιδήρου της μητέρας.

Οφέλη για όλη την οικογένεια

Ενισχύει την άμυνα του βρέφους (λιγότερες ασθένειες, λιγότερα φάρμακα).

Οικονομικός τρόπος σίτισης σε σχέση με τα γάλατα του εμπορίου

Είναι ασφαλής και φιλικός προς το περιβάλλον.

Μητρικός Θηλασμός

Οφέλη μητρικού θηλασμού.

• Μειώνει την πιθανότητα λοίμωξης από διάρροια, πνευμονία και λοιμώξεις του αυτιού, αιμορροφιλική γρίπη, μηνιγγίτιδα, λοιμώξεις του ουροποιητικού.
• Μειώνει την βρεφική θνησιμότητα, την προκαλούμενη από αιτίες όπως διάρροια και πνευμονία.
• Προάγει την νοητική ανάπτυξη καθώς και την ανάπτυξη των αισθήσεων.
• Προστατεύει από μολυσματικές και χρόνιες ασθένειες(διαβήτης τύπου 1, ελκώδης κολίτιδα, νόσο του Crohn).
• Βοηθάει στην ταχύτερη ανάρρωση από ασθένειες.
• Συνδέεται με μειωμένο κίνδυνο εμφάνισης υψηλής αρτηριακή- πίεσης και ολικής χοληστερόλης, διαβήτης τύπου 2, υπέρβαρου-παχυσαρκίας στην εφηβική και ενήλικη ζωή.

Αποκλειστικός θηλασμός  σημαίνει ότι δεν παρέχεται στο παιδί κανενός άλλου είδους τροφή σε υγρή ή στερεά μορφή, ούτε καν νερό. Το μωρό τρέφεται όσο συχνά το επιθυμεί και το ζητάει, τόσο κατά την διάρκεια της ημέρας όσο και της νύχτας. Το γάλα παρέχεται απευθείας από το στήθος της μητέρας και δεν χρησιμοποιούνται μπουκάλια, θηλές ή πιπίλες. Προκειμένου να είναι εφικτός ο αποκλειστικός θηλασμός, χρειάζεται να γίνει κίνηση για θηλασμό στην πρώτη ώρα από την γέννηση.

Το μητρικό γάλα εξελίσσεται συνεχώς, αλλάζοντας σύσταση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πύαρ ή πρωτόγαλα που παράγεται από τις πρώτες ημέρες (1-7^η ημέρα) μετά τον τοκετό. Περιέχει χρήσιμες για την άμυνα του βρέφους ουσίες και θρεπτικά συστατικά. Στη συνέχεια (8-14^η ημέρα) παράγεται το μεταβατικό γάλα και ακολούθως το ώριμο γάλα. Το μητρικό γάλα αποτελεί την φυσική συνέχεια της εγκυμοσύνης, στην οποία το έμβρυο τρέφεται απευθείας από  το σώμα της μητέρας. Έτσι και με το θηλασμό, το βρέφος συνεχίζει να τρέφεται και να καλύπτει τις ανάγκες του από την μητέρα. Επιπλέον, το γάλα που παράγεται μετά από πρόωρο τοκετό έχει διαφορετική σύνθεση από αυτό του τελειόμηνου βρέφους. Έρευνες υποδεικνύουν ότι και σε αυτήν  την περίπτωση το μητρικό γάλα αποτελεί ιδανική τροφή.

Το μητρικό γάλα είναι έτοιμο για πρόσληψη οπουδήποτε και οποτεδήποτε. Δεν  απαιτεί καμία προετοιμασία. Είναι πολύ εύπεπτο και έχει ελάχιστες πιθανότητες να προκαλέσει αλλεργικές αντιδράσεις.

Ποσότητα Τροφής

Η Ποσότητα Τροφής που χρειάζεται ένα βρέφος  (θηλάζων ή μη) καθορίζεται από το ίδιο.

Σημεία που υποδεικνύουν ανεπαρκή ανάπτυξη είναι: ρυθμός αύξησης βάρους, μήκους, περίμετρος κεφαλής.

Η θηλάζουσα μητέρα δεν έχει ανάγκη από μεγάλες ποσότητες τροφής και ενέργειας αλλά από μια διατροφή πλούσια σε θρεπτικά συστατικά.

Αν έχετε δυσκολία στην οργάνωση της διατροφή σας μη διστάσετε να συμβουλευτείτε την διαιτολόγο σας. 

Εδώ θα βρείτε :

Οδηγίες για την διατροφή της θηλάζουσας μαμάς - Μέρος 1ο

Οδηγίες για την διατροφή της θηλάζουσας μαμάς - Μέρος 1ο

Οδηγίες για την διατροφή της θηλάζουσας μαμάς - Μέρος 2ο

Σύνταξη - πληροφορίες:

Κυράννη Δ. Διαλεκτάκου

Διαιτολόγος-Διατροφολόγος

Ναυτικού Νοσοκομείου Αθηνών

ΜSc Τμήμα Επιστήμης Διαιτολογίας-Διατροφής

Χαροκόπειο Πανεπιστήμιο Αθηνών

kdialektakou@gmail.com